Gelditu, pentsatu, erosi. Kontsumo kritiko bat gizartea eraldatzeko.
Gero eta jende gehiagok hartzen ditu kontsumo kontzienteko erabakiak: plastikoari agur esan, hornikuntza enpresa handiekin harremana betiko eten, truke sareetan parte hartu, eta abar. Egunero supermerkatuan erosketak egitea bezalako kontuek eragin zuzena dute ingurumenean eta pertsonengan. Produktuak erosiz edo zerbitzuak modu arduratsuan kontratatuz, kontsumitzaileen erabakiek eragina izan dezakete, eta izan behar dute eskaintza egiten duten enpresen jokabideetan.
Kontsumo arduratsuak baliabide naturalak amaitu egin daitezkeela ulertzearekin du zerikusia, eta gure eskura dugun oso tresna ahaltsua da, modu iraunkorragoan bizitzeko, injustizia sozialik sustatu edo bultzatu gabe. Banaka nahiz kolektiboan etengabe ikasteko prozesua da, eta, horretarako, gure kontsumo erabakien ondorioak aztertu behar ditugu, eta gure praktikak gure balioetara hurbildu.
Azken batean, jasangaitzak diren ohitura eta jokabide indibidualak aldatzeko prest egotea da, eta, ahal dugun neurrian, ikuspegi komunitario, enpresarial eta politikotik okerrak iruditzen zaizkigun kontsumo dinamiken norabidea aldatzea. Kontsumo kontzientea egitearen lehen ondorioa eta zuzenena pentsatzen dugunaren arabera gehiago bizitzearen asebetetze pertsonala da. Alde horretatik, kontsumo arduratsua pozaren eta ongizate pertsonalaren iturri baliotsua da.
Gainera, gure jarduteko erabakiekin, planetako bizitzaren iraunkortasuna zaintzen parte hartzen dugu; berdinen, demokratikoen eta bidezkoen arteko harreman ekonomikoak garatzen ditugu, eta ekoizpen eta kontsumo alternatibak indartzen ditugu, osagai eraldatzaile indartsu batekin.
Ez da lehenengo aldia gure kontsumo erabakien eraldatzeko ahalmenaz ari garela eta gai hau zeinen gutxi dagoen barneratua herritar guztien artean. Kontsumo arduratsuak bideratzen eta zuzentzen du kontsumitzaile gisa guztiok dugun ahalmen hori, gure garairako eta etorkizunerako gizarte bidezkoagoa eraikitzeko.
Elikadura marka bat aukeratzea, etxean hornidura bat kontratatzea, aisiarako irtenbide bat aukeratzea, oporrak diseinatzea, banku bat aukeratzea, asegurua aldatzea, energia berriztagarriak erabiltzea, informatzea, hemendik hara mugitzea, elikatzea, janztea, gure osasun sexuala zaintzea, freskagarri bat aukeratzea, pizza bat eskatzea edo alkandora aldatzea… Kontsumo erabaki bakoitzean, segundo batzuk gelditu eta gogoeta egin beharko genuke, eta honelako galderak egin: behar dut?, parteka dezaket?, nork egin du?, nola dago eginda?, nondik heldu da?, birzikla daiteke?, eta genero ikuspegitik begiratzen badiot?, zenbat kostatzen da eta zenbat irauten du?, zer beste aukera dago?, baina ziur nago behar dudala?
Kasu gehienetan, kontsumo arduratsua egiteko, gure kontsumo ohiturak pixka bat aldatzea besterik ez dago, eta, oro har, ez da eragozpen handirik sortzen, eta ez da aparteko ahalegin berezirik egin behar izaten.
Lehen aipatutako galderak egiteaz gain, ez dago soberan baloratzea ea erosiko duzunak behar edo nahi bat beteko duen, edo konpultsiboki erosiko duzun. Pentsatu zein merkataritza motari lagundu nahi diozun. Ez ahaztu tokiko produktuak, produktu ekologikoak eta bidezko merkataritzakoak, produktu naturalak eta produktu berrerabili eta birziklatuak kontsumitzea dela zalantzarik gabe ingurumenaren eta gizartearen aldeko aukerarik onena.
Informa zaitez kontsumitzen dituzun ondasun eta zerbitzuen ondorio sozial eta ingurumenekoen gainean. Ziurtatu erosten duzunaren kalitatea; ondasun osasungarriak eta iraunkorrak erostea beti da aukera iraunkorragoa. Bilatu baliabide naturalen ustiapena minimizatuko duten alternatibak: bigarren eskukoak, berrerabiliak, produktuen trukea… Edo erosten duzunari behar bezala eusteko apustua egin, eta, produktu baten bizitza erabilgarria amaitzen denean, kontuan hartu zer aukera dauden, produktua osatuta dagoen materialak birziklatu ote daitezkeen.
Hori guztia esan ondoren, eta gure kontsumo ohituren inguruan kontzientziatzeko azken helburua eta norbere burua eraldatzeko gaitasuna desbideratzeko asmorik gabe, ez dago sobera gero eta ahots gehiagok eragiten duten gogoeta mahai gainean jartzea. Kontua da ea benetan egokia den kontsumo arduratsuaz hitz egitea, aldi berean gure garaiko krisia sistemikoa dela eta ereduak kolapsora eramaten gaituela uste badugu.
Azken hamarkadetan, gure ekoizpen eta kontsumo ereduaren eraginekin kritikoagoa den herritartasuna sortu den heinean, sistemak mezua birbideratu behar izan du kontsumitzaileen bizkarraren gainean erantzukizuna jartzeko, eta eragin horiengatik enpresak moralki salbuesteko. Izan ere, ez dugu esango kontsumitzaileak ez duela inolako erantzukizunik, baina ez da bidezkoa «kontsumitzailearen demokraziaren» gainean pisua deskargatzea, sistema bera arduratzen baita gutxien irauten duen aldeko balantza desorekatzeaz, askotan gure poltsikotik ateratzen diren dirulaguntzekin.
Ikuspegi berri hau jaso, eta kontsumitzaile kritiko izatera gonbidatzen zaitugu: gelditu, pentsatu, erosi.
Argazkia
